Şəkərli Diabet və COVİD-19: pasiyentlər üçün məlumat

Hesab edilir ki, şəkərli diabet koronavirus infeksiyasının inkişafı üçün risk amillərindən ən əhəmiyyətlisidir. Yeni klinik məlumatlar və təcrübələr göstərir ki,  bu əks istiqamətdə də işləyə bilər: alimlər insanlarda COVID-19 zamanı  tip 2 şəkərli diabetin əmələ gəlməsi hallarını qeydə alırlar.

Müəllif: Dr. Səmayə Aliyeva, həkim-endokrinoloq, diyetoloq, ANDOP təlimçisi.

Şəkərli diabet — uşaqlarda və ya böyüklərdə metabolik pozğunluqlar olan xroniki xəstəlikdir. Qanda qlükozanın səviyyəsinin artması ilə yanaşı, insulininin mütləq və ya nisbi çatışmazlığı ilə bağlıdır. Xəstəlik zəiflik, daim susuzluq, dəridəki yaraların zəif sağalması, orqanizmin infeksiyalara qarşı müqavimətinin azalması, piylənmə, arterial hipertoniya müşayiət olunur və ürək, böyrək çatışmazlığı ilə fəsadlaşa bilər.

COVID-19 törədicisi koronaviruslar cinsinə aiddir. Bu gün bu virus yaratdığı xəstəlik hələ də sona qədər öyrənilməmişdir, gözlənilməz fəsadlara səbəb ola bilir. Əgər sağlam orqanizm xəstəliyin və ya onun ağırlaşmalarının öhdəsindən gələ bilirsə, koronavirus yoluxmuş şəkərli diabet, eləcə də digər ağır xroniki xəstəlikləri olan xəstələr, çox güman ki, ciddi ağırlaşmaları, o cümlədən ölüm riskinə məruz qalırlar. Niyə koronavirusda şəkərli diabet təhlükəlidir,  ağırlaşmalardan necə qorunmaq lazımdır?

COVID-19 DIABETƏ NECƏ TƏSIR EDIR?

Diabeti olan xəstələrdə hər hansı bir xəstəlik, o cümlədən Covid zamanı xarakterikdir:

  1. aşağı müqavimət — bədən patogenin öhdəsindən gələ bilmir,
  2. hər hansı bir keçirilmiş xəstəlikdən sonra uzunmüddətli bərpa;
  3. ürək-damar, tənəffüs sistemi, mərkəzi sinir sistemi tərəfindən ağırlaşmalar.

KORONAVİRUSDA ŞƏKƏRLI DIABETIN NƏ KIMI TƏHLÜKƏSI VAR?

Diabetik patologiyada yeni viral gərginlik aşağıdakı səbəblərdən ciddi təhlükə yaradır: qanın yoluxmasının yüksək riski, pnevmoniyaların ağır uzun müddət davam etməsi, habelə tənəffüs çatışmazlığı ehtimalı yüksəkdir. COVID-19-a yoluxduqda qanda şəkərin səviyyəsini nəzarətdə saxlamaq, qlikemik indeksi vaxtında korreksiya etmək vacibdir. Əks halda patogen mikrofloranın çoxalması üçün əlverişli mühit yaranır, pnevmoniya müalicəsi çətinləşir, sözün əsl mənasında artıq zəifləmiş orqanizm daha da tükənir.

Bu günə qədər 1-ci və ya 2-ci tip şəkərli diabetdə koronaviruslu xəstələrin ölümünün birbaşa əlaqəsi müəyyən edilməyib. Eyni zamanda, statistika göstərir:

  1. ölümlərin 10%-dən çoxu ürək-damar patologiyaları olan COVID-19 xəstələrində baş verir;
  2. təxminən 7-8% koronaviruslu və 2-ci tip şəkərli diabeti olan xəstələr;
  3. 2-5% ölüm halları daxili orqanların, sistemlərin digər ağır patologiyaları olan xəstələrdə qeydə alınır.

Diabeti olanların koronavirus xəstəliyinə tutulmaq riski yüksəkdir, lakin virusa yoluxma mexanizmi insandan insana müxtəlif ola bilər. Koronavirus infeksiyasının qarşısının alınması üçün belə  xəstələrin tövsiyə olunan ilk növbədə gündəlik preventiv tədbirlərə   əməl etməsi vacibdir. İmmuniteti gücləndirməklə,   həmçinin pəhriz qaydalarına əməl etməklə, xəstəliyin mənfi təsiri minimuma endirmək olar.

Orqanizmin müqavimətinin gücləndirməsinin əsas yolları düzgün qidalanma,   müntəzəm idman,  istirahət və normal yuxu rejimidir Bu xəstələrin müalicəsində pəhriz mühüm rol oynayır və şəkərin səviyyəsinin normal qalmasına kömək edir.

Pasiyentlər qidalanmanın xüsusi qaydalarına riayət etməlidirlər:

  • Meyvə şirələri yerinə az şirin meyvələrə üstünlük vermək lazımdır.
  • Çörəkləri buğdadan yox, çovdar unundan və tam buğda çörəyi ilə əvəz etmək.
  • Düyü xörəklərdən çəkinmək lazımdır.
  • Konservləşdirilmiş qidanı pəhrizdən tamamilə kənarlaşdırmaq lazımdır.
  • C vəE vitaminləri, omeqa-3, sink,  selen,   qırmızı meyvələr, süd məhsulları və s. ilə zəngin olan tövsiyə olunan məhsullar.

Düyü və düyü xörəklərini pəhrizdən kənarlaşdırın.

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *